Projekt ustawy o sygnalistach będzie wymagał zmian

"Należy się cieszyć, że jesteśmy na finiszu prac legislacyjnych. Jest to kolejne podejście ustawodawcy do próby uregulowania sytuacji sygnalistów i wszystko wskazuje na to, że doczekamy się w końcu krajowej regulacji" - przekazał we wtorek PAP Przemysław Ruchlicki z Krajowej Izby Gospodarczej (KIG).

Do korzystnych rozwiązań, które znalazły się w przyjętym przez rząd dokumencie, a których nie było w poprzednim projekcie, należy - według KIG - zaliczyć wydłużenie vacatio legis do trzech miesięcy. "Będzie to wystarczający czas na wdrożenie w większych firmach procedur wewnętrznych i zmiany regulaminów. Wymaga to konsultacji ze stroną związkową, więc miesięczny okres na wdrożenie był zdecydowanie za krótki" - dodał Ruchlicki.

Jak ocenił, poprawiła się również formalna ochrona sygnalisty przez wprowadzenie minimalnego odszkodowania za retorsje, jakie mogłyby go spotkać w miejscu pracy oraz darmowej pomocy prawnej. Rozszerzono katalog spraw, które mogą być przedmiotem zgłoszenia, jak również dopuszczono zgłoszenia anonimowe. Do tego ostatniego rozwiązania KIG odnosi się jednak krytycznie.

"Wydaje się, że na tym etapie dojrzałości społecznej nie jest to najlepsze rozwiązanie. Najpierw powinniśmy zbudować kulturę sygnalistów i stworzyć zalążki systemu tak, żeby sygnalista nie był traktowany jak donosiciel, a osoba, której działania mają na celu dobro pracodawcy. Przed nami długa droga, a zgłoszenia anonimowe i bardzo szeroki katalog objętych nimi spraw połączony z brakiem dobrych praktyk większości pracodawców może prowadzić do niepotrzebnych konfliktów" - zaznaczył Przemysław Ruchlicki.

Według KIG widmo nałożenia przez UE kar na Polskę za znaczne opóźnienie w transpozycji dyrektywy nie sprzyjało szerokiemu dialogowi na temat projektu. Co prawda legislatorzy uwzględnili część uwag strony społecznej, ale - zdaniem izby - niektóre rozwiązania będą wymagały w przyszłości zmiany. KIG zauważa również pewien opór ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości i służb mundurowych, które nadal lobbują za ograniczeniem niektórych rozwiązań.

"Jesteśmy na początku drogi budowania kultury sygnalistów wśród przedsiębiorców. Kluczową rolę odegra tu postawa Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. Na pewno musi być ono wzmocnione finansowo i kadrowo" - podkreślił Ruchlicki. Wskazał przy tym, że duzi przedsiębiorcy najczęściej już mają wdrożone kanały zgłoszeń i procedury dotyczące sygnalistów. Kluczowa będzie natomiast postawa średnich przedsiębiorstw.

"Niestety, na razie, oprócz informacji o nowych obowiązkach formalnych, do opinii publicznej nie przebijają się głosy wskazujące na pozytywne dla przedsiębiorców aspekty ochrony sygnalistów. A szkoda, bo to rozwiązanie skutecznie działa w wielu krajach z korzyścią dla gospodarki i życia publicznego" - dodał Przemysław Ruchlicki.

Rada Ministrów przyjęła we wtorek projekt ustawy o ochronie sygnalistów, czyli osób pracujących w sektorze prywatnym lub publicznym i zgłaszających naruszenia prawa związane z pracą. Nowe rozwiązania dostosowują polskie prawo do przepisów Unii Europejskiej. Projekt przygotowało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

W rządowym komunikacie wskazano, że ochroną zostaną objęte osoby, które zgłaszają naruszenie prawa niezależnie od podstawy i formy świadczenia pracy lub pełnienia służby. Może to być m.in. umowa o pracę, umowa cywilnoprawna, prowadzenie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną, kontrakt menedżerski, wolontariat, staż, praktyka czy służba wojskowa. Chodzi także o wykonawców, podwykonawców lub dostawców i inne osoby, które zgłaszają informacje o naruszeniach w kontekście związanym z pracą.

Jak podano, jeśli pracodawca zastosuje wobec sygnalistów działania odwetowe, to będą oni mieli prawo dochodzenia odszkodowania. Wyniesie ono nie mniej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku, czyli obecnie 7155,48 zł. (PAP)

gkc/ drag/ amac/